Ik heb twee artikelen genomen die over pesten gaan. Het ene artikel laat de Nederlandse huisarts Rutger Verhoeff aan het woord die een boek heeft geschreven over gepest worden als kind, als adolescent en de gevolgen voor later. Het andere artikel kijkt naar hoe scholen pestgedrag kunnen benaderen.

Verhoeff laat bekende en onbekende mensen aan het woord over de impact van pesten. Pesten is niet alleen fysiek maar ook psychologisch. De auteur vergelijkt het zelfs met oorlogstrauma’s en incest. Het artikel in Humo laat naast de auteur ook bekende Vlamingen aan het woord: Fleur van Groningen, William Boeva, Xavier Taveirne en Saskia De Coster.

De gevolgen van pesten op lange termijn zijn niet te onderschatten voor het slachtoffer. Taveirne spreekt over faalangst, onzekerheid en wantrouwen tegenover andere mensen, plus een laag zelfbeeld in relaties, zelfs een eetstoornis. De Coster zegt dan weer dat ze er het gevoel aan heeft overgehouden om nooit goed genoeg te kunnen doen voor een ander. Van Groningen heeft er zelfs suïcidale neigingen van heeft gekregen. Mensen- en bindingsangst zijn ook voor haar de zware gevolgen.

Er wordt ook gekeken naar wat de drijfveer van de pesters dan wel kan zijn geweest. De meeste menen dat het een afleidingsmanoeuvre is voor eigen problemen. Ook het feit dat alle geïnterviewden afweken van de norm, is een zoete wortel voor de pesters gebleken. Hard wordt het artikel als blijkt dat zelfs een leerkracht mee is gegaan in het pesten. Voor een puberende van Groningen was dat een traumatisch besef.

Uit alles blijkt dat slachtoffers vaak een overlevings- en verdedigingsmechanisme ontwikkelen om deze intense periode te overbruggen. Vooral Boeva geeft blijk van enorm brede schouders. Hij heeft het feit dat hij van de norm afweek, in zijn voordeel doen keren en er zijn kracht van gemaakt. Zijn tip voor anderen is: “(…) zorg dat je ego fuckinggroot is. (…) het kan geen kwaad om af en toe eens te bluffen (…) Wie geen angst toont, maakt de aanvaller zenuwachtig.”

Het artikel van De Bond bekijkt hoe de Ursulinen van Mechelen trachten met pesten om te gaan. Deze school heeft van de vzw Tumult hiervoor een prijs voor pestvrije school ontvangen. Ze doen dat door wekelijkse leerlingbesprekingen te houden, kort op de bal te spelen, en door de cel leerlingbegeleiding verschillende thema’s hieromtrent te laten uitwerken. Ook hebben zij werkgroepen waaraan zowel leerlingen als leerkrachten deelnemen. Maar daar blijft het niet bij. Er is een cybercoach en er zijn vertrouwensleerlingen. Met sancties wordt zo min mogelijk gewerkt. De Ursulinen zien in elk conflict een leerkans. Het is dan ook niet vreemd dat ze een meet-mix-match project hebben opgestart om jongeren aan te sporen om met elkaar te babbelen en te kijken wat ze met elkaar gemeen hebben, in plaats van te focussen op de verschillen. Respectvol leren omgaan met elkaar, is een van de gevolgen. Ook leuk om lezen is dat er een (symbolische) Babbelboom op de speelplaat staat om het belang van praten met en luisteren naar elkaar te benadrukken.

In de puberteit zie je dat de rol van hun ouders meer naar de achtergrond verschijnt ten voordele van hun vriendengroep. Pesten kan je zien als een unilaterale vorm van vriendschap. Voor De Coster was het toch zo dat haar toenmalige beste vriendin haar een flinke loer gedraaid heeft door een geheim van haar rond te strooien, enkel en alleen omdat haar vriendin binnen wilde geraken in een bepaalde vriendenkliek. De druk is soms zo groot voor adolescenten om hierin mee te gaan. Spijt komt vaak achteraf, maar soms is het dan al te laat. De nood aan zelfwaardering heeft die vriendin de das omgedaan, ten koste van De Coster.

Als je het artikel in de Humo leest, dan zijn de slachtoffers zeer vaak verworpen adolescenten omdat ze door zichzelf te zijn, buiten de randjes kleurden. Als dan de populaire adolescenten de druk nog wat opvoeren, dan zijn gepeste jongeren vaak een vogel voor de kat. Gelukkig wordt er ook hard gewerkt om deze conflicten, zoals je pesten wel kan benaderen, in de kiem te smoren door samen te werken en het conflict blijvend op te lossen.