Ik heb op de eerste maandag na het herfstverlof een voormiddag mogen meelopen met juffrouw Mieke Bonneure van de Vrije Basisschool St-Lodewijkscollege in Sint-Andries. Mevrouw Bonneure geeft les aan het zesde leerjaar (in 6B).

Voor de leerkracht zorgen een samenloop van verschillende zaken ervoor dat de leerlingen zich in het begin niet zo op hun gemak voelen in het middelbaar. Na jarenlang dagdagelijks één of maximaal twee leerkrachten voor de klas te zien staan, krijgen de kinderen nu elk lesuur een andere leerkracht gepresenteerd die elk zijn eigen gewoonten en eisen met zich mee brengen. Een logisch gevolg daarvan is dat er geen  tijd meer is om te lanterfanten: vaak moet er meermaals per dag van lokaal veranderd worden, en wordt er van de jongeren verwacht dat ze zich voor de volgende bel reeds in het juiste lokaal bevinden.  Ook vraagt het middelbaar enerzijds een grotere zelfstandigheid van de leerling naar planning, agenda, het alleen naar school fietsen, enzovoort ... én anderzijds kan er een grote daling in de flexibiliteit naar de leerling toe worden waargenomen aangezien alles meer volgens een strak schema dient te verlopen en de jongere niet zomaar de klas kan verlaten om snel iets uit de boekentas te halen.

Om hier zo goed mogelijk op in te spelen heeft mevrouw Bonneure, samen met mevrouw Devreese, van de andere klas, gekeken naar manieren om hun leerlingen voor te bereiden op de uitdagingen die het middelbaar met zich mee brengen. Beide leerkrachten krijgen hiervoor alle vrijheid van hun schooldirecteur. Jaarlijks evalueren ze ook de door henzelf ondernomen stappen. Zo is er besloten om vanaf dit jaar niet alleen een bezoek te brengen aan de buur van het OLVH-college maar om ook een uitstap in te lassen naar de Maricollen in Brugge zodat de leerlingen kunnen zien dat er verschillende onderwijsvormen bestaan zoals ASO en TSO maar ook dat er andere invalshoeken zijn qua bereikbaarheid, inrichting van de lokalen en filosofie van deze scholen.

Fietsen en fietsveiligheid, plus je houden aan uren en afspraken worden in dit laatste jaar ook al ingepland. Wekelijks gaan de leerlingen met de fiets naar school en dienen ze reeds om kwart na acht aanwezig te zijn, zo niet missen ze een les turnen. Er wordt ook benadrukt dat orde en netheid zeker vereisten zijn in het middelbaar. Juf Bonneure gebruikt hiervoor vlotte slogans zoals bijvoorbeeld "met een strak plan, toon ik wat ik kan". Tot slot worden de kinderen ook voorbereid op die grotere zelfstandigheid door wekelijks een contract op papier met zichzelf af te sluiten waar de leerlingen zelf hun huiswerk, toetsen en taken leren inplannen: contractwerk. In de aanloop van trimestriële toetsen krijgen de tieners tot slot een bundel mee die ze kunnen voorbereiden. Dit laatste is om een eerste aanzet te geven om een goede werkhouding aan te nemen en te houden tijdens het studeren.

De lesopbouw die voormiddag zie ik als een organisch geheel dat in tweeën wordt opgedeeld door een kleine pauze waar de kinderen hun stuk fruit of groente op de speelplaats mogen opeten. Er wordt echter wel een planning gevolgd die ook vooraan in de klas te zien is zodat iedereen weet welke vakken er die dag gepland staan. Er lijkt in één vloeiende beweging te worden gesprongen van een kort vertelmoment over de vakantie, naar de lessen wiskunde, Frans en godsdienst. Wat opvalt is dat er in het begin van de ochtend de nadruk wordt gelegd op de opmaak van het contractwerk waarvan eerder sprake, en dat dan tegen de middagpauze er ruimte wordt gegeven aan iedereen om effectief daaraan te werken of de mogelijkheid te nemen om bewust te kiezen voor het volgen van een mini-klas waar bepaalde leerstof nog eens wordt herkauwd voor een zestal leerlingen, terwijl de rest van de klas zich bezig houdt met het maken van zelf uitgekozen taken die ze met hun buur zachtes mogen bespreken, indien nodig. 

De klas lijkt wel een kleurboek in vergelijking met eentje van het middelbaar (zie PowerPoint een tot en met drie onderaan deze pagina). Vrolijke, felle kleuren en geen plekje lijkt onbenut. De klas is voorzien van moderne ICT-apparaten waar mevrouw Bonneure handig mee werkt door middel van onder andere het softwarepakket Prowise en het installeren van kleurcodes zodat leerlingen weten waneer de juf gestoord kan worden, en of er gepraat mag worden tijdens het maken van bepaalde oefeningen. De planning vooraan rechts kan ik alleen maar toejuichen. Alle gedragsregels, een week- en dagplanner, veel hulpmiddelen zijn daar verzameld. Ik vind het zeker een verrijking. Het visuele oogt druk, zelfs overweldigend zonder eclectisch uit te vallen. Tot slot zijn het nog steeds lagereschoolkinderen. 

Als toekomstig leerkracht secundair onderwijs is het goed om een vinger aan de pols te houden met de collega's van het lager. Er zijn andere leerplannen en eindtermen maar de bedoeling zal voor beiden zijn om frisse, leergierige jonge mensen af te leveren aan de poorten van volwassenheid. Dit werkt het best als er een gezonde communicatie en misschien zelfs een beetje gezonde competitie is van beide kanten uit. Ik verwonder me nog steeds dat een kind zo snel verandert op één schooljaar maar kijk geboeid toe.  Er komt veel op die twaalfjarigen af zowel lichamelijk als emotioneel. Best dit altijd in het achterhoofd houden aan de start van een nieuw schooljaar  ... En tegelijkertijd hameren op de rechten en plichten van het middelbaar. Een benadering met de fluwelen handschoen is dus niet aan te raden maar in volle vaart tegen een betonnen muur knallen is eveneens te vermijden. 

In het zesde leerjaar worden de eerste funderingen gelegd waarop in het middelbaar verder zal worden gebouwd. En ook al is de omschakeling voor kind en ouder vaak hard toch blijkt altijd dat een kind enorm veerkrachtig is en nog voor het einde van het schooljaar meestal zijn draai gevonden heeft in het nieuwe schoolsysteem. Ik heb in een tweede Powerpoint de beide klassen eens onder elkaar gezet om aan te tonen dat de verschillen zich ook in de opbouw van de klaslokalen bevindt. Doch er zijn ook gelijkenissen want doorheen alle lessen heb ik vastgesteld dat er doorlopend geëvalueerd wordt. Nog iets wat beiden gemeen hebben is het nuttig gebruik van hulpmateriaal, dat gaat van computerborden, naar hoofdtelefoons en tablets, om de lessen zo boeiend mogelijk te houden.

Zie onderaan eveneens het toestemmingsbewijs.