Voor het vak Nederlands lees je vaak dat het leesplezier achteruitgaat. Dat geldt helaas voor iedereen, niet alleen hier in Vlaanderen, maar ook bij onze noorderburen bijvoorbeeld. Ik haal dit onder andere uit de PISA-resultaten die begin december gepubliceerd zijn geworden. Zo kan ik op de website van de universiteit volgende lezen: “Uit het nieuwe PISA-onderzoek blijkt dat Vlaamse 15-jarigen op alle vlakken slechter scoren dan 3 jaar geleden. De achteruitgang voor leesvaardigheid is zelfs aanzienlijk. Het ‘Programme for International Student Assessment’ (PISA) is een driejaarlijkse internationale studie die al sinds 2000 de wiskundige en wetenschappelijke geletterdheid en de leesvaardigheid test bij de 15-jarigen in 79 landen. Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Voor PISA 2018 werden in Vlaanderen 4.882 leerlingen uit 172 scholen getest. De resultaten van de Vlaamse leerlingen gaan achteruit op elk gebied. Voor leesvaardigheid is de achteruitgang ten opzichte van 2015 zelfs aanzienlijk. Voor de eerste keer sinds het begin van de tests in 2000 vallen de Vlaamse 15-jarigen voor leesvaardigheid  uit de top 10 van de OESO-landen. Binnen Europa moet Vlaanderen voor leesvaardigheid Ierland, Estland, Letland en Polen laten voorgaan. 1 op 5 van de Vlaamse leerlingen haalt niet eens het minimumniveau: ze kunnen teksten niet goed gebruiken en ze kunnen er de belangrijkste elementen niet uithalen.”

 

Ik vind het altijd interessant om tips te krijgen met concrete voorbeelden hoe je kinderen met ASS kan helpen, zeker als leerkracht talen in spe (Nederlands-Frans). Het trucje met de vraagkaartjes dat in het artikel wordt aangekaart, kan je bij iedereen toepassen. Het artikel dat ik gevonden heb, komt uit een tijdschrift voor de lagere school, maar ik weet zeker dat het eveneens toepasbaar is in het secundair onderwijs. Kinderen met ASS hebben een goede technische vaardigheid om te lezen maar ze hebben moeite om het verhaal te begrijpen en te beleven. Maar zoals hoger reeds aangehaald: de meeste Vlaamse leerlingen hebben het hier moeilijk mee. De nieuwe leerplannen voor Nederlands geven opnieuw meer belang aan literatuur en letterkunde. Alle middeltjes om zo veel mogelijk jongeren meer leesplezier te doen krijgen, is een kans.

 

Baselmans pleit voor het gebruik van vraagkaartjes bij voorgelezen verhalen. Op die manier kan de leerkracht een interactie over de boeken bezorgen aan de leerlingen. De hindernissen zijn heel herkenbaar en eerder praktisch van aard: het aanwezige boekenaanbod is te beperkt en/of te weinig afgestemd op de leesinteresse van de doelgroep, plus er is een gebrek aan leuke leeshoeken. Ik heb in mijn stageschool vorige schooljaar in Blankenberge wel enkele mooie voorbeelden van leeshoeken gezien, maar ik vermoed dat dat uitzonderlijk was. In één klas was er een gezellige hoek met honderden boeken, en enkele gezellige zetels, afgescheiden van het lesgeefgedeelte. Verder had de school vlak aan de speelplaats een kleine ruimte heel gezellig ingericht met zitzakken, zetels, boeken en posters, waar je rustig een boek zou kunnen lezen. Die projecten werden wel ondersteund door een externe partner (Iedereen leest vzw). Maar ook in De Passer was er in de onthaalruimte, vlak aan de polyvalente zaal, een plaats voor boeken.

 

Maar kom, als die euvels weggewerkt zijn, was er vaak de frustratie van leerlingen dat er niet gepraat mocht worden over het gehoorde verhaal. Met de vraagkaartjes wordt hierop tegemoetgekomen. De vragen op de kaarten zijn opgesteld volgens de methode Chambers die een goede structuur aanbiedt in de opbouw van de vragen. De vragen moeten dus niet lang te zijn, zodat kinderen met ASS er ook in kunnen meegaan. De auteur maakt ook melding van een bijkomend voordeel: leerlingen met autisme gebruiken het voorleesverhaal om de klas iets te vertellen over hun eigen situatie. Dus dankzij die vraagkaartjes met heel bewuste vragen worden er meer mogelijkheden gecreëerd om het leesplezier te vergroten, maar ook om het verhaal beter te begrijpen. Bonussen zijn het feit dat er een algemene waardering vergroot is voor het lezen en dat er op intrinsieke manier een verhoging van de leesmotivatie teweeg is gebracht.